Με διάταγμα του Στάλιν στοχοποιείται η ελληνική κοινότητα της ΕΣΣΔ ως εθνικώς ύποπτη. Αρχίζουν διώξεις.
Σαν σήμερα, στις 15 Δεκεμβρίου 1937, εκδόθηκε ένα από τα πιο σκοτεινά και φονικά διατάγματα στην ιστορία του σταλινικού καθεστώτος, το οποίο σημάδεψε ανεξίτηλα τον Ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης. Με απευθείας εντολή του Ιωσήφ Στάλιν, και μέσω τηςπερίφημης «Εντολής Νο. 50130» του Λαϊκού Επιτροπείου Εσωτερικών Υποθέσεων (NKVD), η ελληνική κοινότητα της ΕΣΣΔ στοχοποιήθηκε ως «εθνικώς ύποπτη» και «αντεπαναστατική».
Το διάταγμα αυτό υπήρξε η επίσημηέναρξη της λεγόμενης «ΕλληνικήςΕπιχείρησης» (GrecheskayaOperatsiya), μιας εκστρατείας μαζικών διώξεων, συλλήψεων, εκτελέσεων και εκτοπίσεων που διήρκεσε μέχρι τον Μάρτιο του 1938. Η επιχείρηση αυτή εντάχθηκε στο πλαίσιο της «ΜεγάληςΕκκαθάρισης» (Yezhovshchina), κατά την οποία ο Στάλιν διέταξε τη φυσική εξόντωση εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων, με βάση την κοινωνική, ταξική, και –στη συγκεκριμένη περίπτωση– την εθνική καταγωγή.
Ο ρόλος του Ελληνισμού στην ΕΣΣΔ
Οι Έλληνες της Σοβιετικής Ένωσης, κυρίως Πόντιοι που είχαν εγκατασταθεί στα νότια παράλια της Ρωσίας και της Ουκρανίας (περιοχές όπως η Κριμαία, η Αζοφική Θάλασσα, και η σημερινή Γεωργία), αποτελούσαν μια ακμάζουσα, αν και αριθμητικά μικρή, κοινότητα. Διατηρούσαν τα δικά τους σχολεία, πολιτιστικούς συλλόγους και εκδόσεις, και είχαν στενούς δεσμούς με την Ελλάδα.
οι δεσμοί, ωστόσο, ήταν αρκετοί για να τους μετατρέψουν σε εύκολο στόχο για τη σταλινική μηχανή τρόμου. Το καθεστώς χρησιμοποίησε την «κατηγορία» της κατασκοπείας υπέρ της Ελλάδας, της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, καθώς και τη δήθεν «προσπάθεια αποκατάστασης του καπιταλισμού», για να δικαιολογήσει τη βία.
Το ξεκίνημα των διώξεων
Η Εντολή Νο. 50130 έδωσε το πράσινο φως για τη συστηματική σύλληψη όλων των Ελλήνων πολιτών της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και των Σοβιετικώνπολιτών ελληνικής καταγωγής, οι οποίοι ήταν ενεργοί σε πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς συλλόγους, σε κομματικές θέσεις ή είχαν απλώς επαφές με την Ελλάδα.
Οι συλλήψεις πραγματοποιούνταν κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας. Χωρίς δίκες ή με συνοπτικές, παρωδικές διαδικασίες, οι συλληφθέντες στέλνονταν στα διαβόητα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (Γκουλάγκ) ή εκτελούνταν.
Ιστορικές πηγές και μελέτες έχουν αναδείξει την κλίμακα του τρόμου:
- Εκτιμήσεις θυμάτων: Υπολογίζεται ότι από τις διώξεις επλήγησαν περίπου 50.000 έως 60.000 Έλληνες.
- Θάνατοι: Ο αριθμός των εκτελεσθέντων, είτε άμεσα είτε λόγω των απάνθρωπων συνθηκών στα Γκουλάγκ, ανέρχεται σε πάνω από 20.000 άτομα. Ο αριθμός αυτός είναι δυσανάλογα μεγάλος σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό της ελληνικής κοινότητας.
Η «Ελληνική Επιχείρηση» είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αποσάθρωση της ελληνικής κοινοτικής, πολιτιστικής και πνευματικής ζωής στην ΕΣΣΔ. Καταργήθηκαν όλα τα ελληνικά σχολεία, οι εφημερίδες και οι πολιτιστικοί θεσμοί, επιχειρώντας την πλήρη εξαφάνιση της εθνικής ταυτότητας.
Η σιωπή και η καθυστέρηση της αναγνώρισης
Το γεγονός ότι οι διώξεις αυτές διατάχθηκαν, οργανώθηκαν και εκτελέστηκαν με βάση την εθνική καταγωγή καθιστά την 15η Δεκεμβρίου 1937 μία από τις πλέον οδυνηρές επετείους.
Για δεκαετίες, η τραγωδία των Ελλήνωντης Σοβιετικής Ένωσης παρέμεινε σιωπηλή, κρυμμένη πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα και τον φόβο. Η αναγνώριση των διώξεων αυτών ως πολιτική γενοκτονία ή εθνική εκκαθάριση άρχισε να έρχεται στο προσκήνιο μόνο μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και το άνοιγμα των αρχείων του NKVD.
Σήμερα, η επέτειος της 15ης Δεκεμβρίου λειτουργεί ως υπενθύμιση των εγκλημάτων του σταλινισμού κατά των εθνικών μειονοτήτων και του αγώνα για την αναγνώριση και τη μνήμη των δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων που χάθηκαν άδικα μέσα στη δίνη της Μεγάλης Εκκαθάρισης. Το σταλινικό διάταγμα εκείνης της ημέρας δεν ήταν μόνο η αρχή των διώξεων, αλλά η επίσημη πράξη που διέγραψε μια ακμάζουσα κοινότητα από τον χάρτη της Σοβιετικής Ένωσης.
Δημοσίευση σχολίου
0 Σχόλια